- ۹۸/۰۷/۰۴
- ۰ نظر
۱. شستن دست‌ها
شستن وسواسی دست‌ها یا استفاده‌ی بیش از اندازه از مواد ضدعفونی‌کننده‌ی دست به حدی در افراد مبتلا به OCD شایع است که یکی از دسته‌بندی‌های بیماری OCD “شویندگان” نام گرفته‌است و به طور گسترده‌ای پذیرفته شده‌است. اصرار بر شستن دست‌ها معمولا ناشی از ترس از میکروب‌ها است (شایع‌ترین وسواس دیده‌شده در افراد مبتلا به OCD)، اما می‌تواند در ترس از بیمار کردن دیگران یا کثیف و غیر اخلاقی بودن ریشه داشته باشد.
۲. حساسیت زیاد در مورد نظافت هم یکی از نشانه های وسواس فکری عملی است
افراد مبتلا به OCD که در گروه “شویندگان” قرار می‌گیرند همچنین به طور وسواسی اهل نظافت هستند. درست مانند شستن دست‌ها، تمیز کردن منزل نیز اغلب یک راه کاهش “ترس از میکروب” یا احساس کثیف بودن است. اگر چه تمیز کردن می‌تواند به دور شدن این افکار وسواسی کمک کند، اما آرامش پس از تمیز کردن زمان زیادی طول نمی‌کشد، و در غالب مواقع دفعه‌ی بعد، فرد نیاز قوی‌تری به تمیزکردن در خود حس می‌کند.
۳. رفتارهای تکراری یکی از نشانه های وسواس فکری عملی است
رفتارهای تکراری (سه، چهار، یا حتی ۲۰ بار سر زدن به فر برای اطمینان از این‌که خاموش است یا نه، یا این‌که درب جلویی قفل است یا نه) شایع‌ترین وسواس‌های مرتبط با OCD هستند و نزدیک به ۳۰ درصد از افراد مبتلا به این اختلال را تحت تاثیر قرار می‌دهند. مانند دیگر رفتارهای تکراری، وارسی کردن نیز ممکن است ناشی از انواع وسواس باشد، اعم از ترس آسیب دیدن تا احساسات عمیق بی‌مسئولیتی.
۴. محاسبه کردن
برخی از افراد مبتلا به وسواس فکری عملی وظایف‌شان را بر اساس یک الگوی عددی خاص انجام می‌دهند یا در هنگام انجام کارهای روزانه (مانند بالا رفتن از پله یا تمیز کردن)، در ذهن‌شان مشغول شمردن می‌شوند. این رفتارها ممکن است ناشی از خرافات باشند. به عنوان مثال، اعتقاد به این که عدد هفت خوب است ممکن است باعث شود شخص با خود فکر کند که اگر هفت قدم برندارد، ممکن است به خودش یا شخص دیگری آسیب وارد کند
۵. سازماندهی
افراد مبتلا به OCD می‌توانند سازماندهی را در سطح کمال بر عهده بگیرند. رزیمانسکی می‌گوید، “همه چیز باید درست و مناسب باشد، همه چیز باید درست و مناسب به نظر برسد، متقارن باشد، اعداد اقلام به درستی ترتیب داده شده باشد.” این حالت ایراد‌گیری اغلب ناشی از وسواس در مورد نظم و تقارن است.
۶. ترس از خشونت از نشانه های وسواس فکری عملی است
همه‌ی آدم‌ها افکار زودگذری در مورد احتمال خشونت دیدن یا بروز سایر بداقبالی‌ها دارند. تحقیقات نشان می‌دهند که هرچه بیش‌تر برای جلوگیری از چنین افکاری تلاش کنید، آنها بیش‌تر در سرمان رژه می‌روند – و این به ویژه در مورد افراد مبتلا به OCD درست به نظر می‌رسد. زیمانسکی می‌گوید، ” آنها ممکن است بیش‌تر از بقیه برای سرکوب این افکار تلاش کنند. یا ممکن است نسبت به آنها واکنش شدیدتری نشان بدهند چون می‌دانند که این افکار قابل قبول نیستند.”
۷. افکار ناخواسته‌ی جنسی
درست مثل افکار خشونت‌آمیز، بروز مداوم افکار ناخواسته در مورد رفتار جنسی نامناسب یا تابو اغلب در OCD رخ می‌دهد. بیماران ممکن است برای یک لحظه تصور کنند که آنها در حال لمس کردن همکارشان یا مورد تجاوز قرار دادن یک کودک هستند یا ممکن است تصور کنند که همجنس‌گرا هستند نه دگرجنس‌گرا (یا برعکس).
۸. حساسیت بیش از اندازه نسبت به روابط
افراد مبتلا به OCD به طور وسواس‌گونه‌ای روابط خود را با دوستان، همکاران، شریک عشقی، و اعضای خانواده‌شان موشکافی می‌کنند. برای مثال، آنها ممکن است به مدت طولانی در مورد این‌که آیا حرفی که بدون توجه در محل کار بیان کردند، باعث ناراحتی همکارشان شده یا نه فکر کنند، یا این‌که آیا یک سوء تفاهم کوچک باعث از بین رفتن یک رابطه‌ی عاشقانه می‌شود یا نه. این ساختار فکری ممکن است حس اغراق‌آمیزی از مسئولیت‌پذیری و دشواری در پذیرش عدم قطعیت را منعکس کند.
۹. از نشانه های وسواس فکری عملی دائما به دنبال تایید دیگران بودن است
یکی از شیوه‌های افراد مبتلا به OCD برای کاهش دادن اضطراب‌شان این است که مدام نظر دوستان و خانواده‌شان را می‌پرسند. به عنوان مثال اگر آنها در یک مهمانی دستپاچه شوند و اشتباهی بکنند، بارها و بارها ممکن است از دوست‌شان بخواهند که جریان را برای‌شان تعریف کند. درخواست ارزیابی کردن از دوستان ( “آیا خانه‌ی من کثیف به نظر می‌رسد؟”) نیز می‌تواند یک استراتژی برای اجتناب از رفتارهای وسواسی باشد.
۱۰. نفرت داشتن از سر و وضع خود
اختلال خودزشت‌انگاری (BDD) یک اختلال مربوط به OCD که در آن فرد مبتلا روی بخشی از بدن خود که به نظرش غیر طبیعی یا غیر جذاب است (اغلب بینی، پوست، یا مو) متمرکز می‌شود. (بر خلاف اختلالات خوردن، BDD شامل تمرکز روی وزن یا تغییرات رژیم غذایی نمی‌شود.) افکار وسواسی در ارتباط با BDD بسیار شبیه به افکار وسواسی دیده شده در OCD هستند. بسیاری از افراد مبتلا به BDD به OCD هم مبتلا هستند و در مورد پاکیزگی بدن‌شان و این‌که ظاهرشان چه‌طور به نظر می‌رسد، نگرانی دارند.
#محسن بشارت
